एक चंदन झिजते आहे. पण...

आज-काल कुणीही स्वतःला सामाजिक कार्यकर्ता म्हणून घेतो. खरं तर बहूसंख्य कार्यकर्ते माणूस म्हणण्याच्या लायकीची देखील नसतात. त्यात समाजासाठी उभं आयुष्य अर्पण करणारे मोजकेच सापडतात. ते खरे सामाजिक कार्यकर्ते असतात. सुंदर,आनंदी,मानवतावादी समाज या कार्यकर्त्यांमुळे आकाराला येत असतो.

नाशिकमध्ये अशीच एक दुर्लक्षित सामाजिक कार्यकर्ती आहे. त्यांच नाव शैलाताई कुलकर्णी. आणीबाणीच्या शैलाताईंनी भूमिगत कार्यकर्त्यांबरोबर काम केलं. पुढे शिक्षण सोडून त्या सेवाभावी आमदार बापू उपाध्ये यांच्या कार्यालयात कार्यकर्ती म्हणून जाऊ लागल्या. बापूंचे बंधू नानासाहेब नाशिकला अनाथ बाळांसाठी आधाराश्रम चालवत होते. १९८१ मध्ये शैलाताई मग आधाराश्रमात जाऊ लागल्या. तेथे त्या पडेल ते काम करीत असत. अनाथ बाळांना दत्तक घेण्यास समाजात कुणीही तयार नसल्याचा तो काळ होता. लोकांचे प्रबोधन करण्याच्या कामात शैलाताई आघाडीवर होत्या. अनाथ बाळांसाठी आई-बाबा शोधणे, त्यांना दत्तक मुलाचं महत्त्व पटवून देणे, दत्तक गेलेल्या बाळांच्या घरी भेटी देऊन परिस्थितीचा मागोवा घेणं, अशा कामांमध्ये शैलाताईंनी वाहू घेतलं. पैसा, पद, मानपानाचा कुठेही लवलेश नव्हता.

त्या काळात एमएसडब्ल्यू झालेले मुले-मुली अनाथाश्रमात काम करीत नसत. या कामात पैसा मिळत नसे. शैलाताईंनी आधाराश्रमात दिवसभर काम करून सायंकाळी कॉलेजला जाणे सुरू केले. सायंकाळी ६ ते ८ असे कॉलेज करून त्या समाजशास्त्रात एम.ए. झाल्या. उभं आयुष्य समाजकार्यात जात होतं. १९९४ मध्ये नाशिकच्या आधाराश्रमात शासनाकडून शिशुगृह विभाग सुरू झाला. तेथे एमएसडब्लू पदवी असेल तरच कामावर ठेवण्याचा शासनाचे बंधन होते. शैलाताईंच्या हाताशी पदवी नव्हती.  शैलाताईंनी पुन्हा शिक्षण चालू केले. त्या एमएसडब्ल्यू झाल्या. शैलाताईंना आधाराश्रमाकडून पाठिंबा मिळत गेल्यामुळे त्याचं काम फुलत गेलं. आज त्यांच्या या जिवनाच्या प्रवासात ७०० अनाथ बाळांना आई-बाबा मिळाले आहे. किती भव्य हे काम आहे. कोणत्याही पुरस्काराने हे कामकाज मोजता येणार नाही.

(अनाथ मुलांना आई-बाबा शोधण्याच्या या कार्यात शैलाताई अविवाहित रहाणे पसंत केले. त्यांना पुढे कर्करोगाने ग्रासले. चंदनासारख्या त्या झिजल्या आहेत. या व्याधीवर जिद्दीने मात करीत शैलाताई आजही कामावर जातात. १९८१ पासून ते २०१४ पर्यंतच्या या प्रवासात शैलाताईंकडे तोच उत्साह, तीच जिद्द, तीच आस्था आणि तोच आनंद कायम आहे. आजही त्या अनाथ मुलांमध्ये रमतात. कुठेही प्रसिध्दी नाही की पद नाही. कुठेही पुरस्कार नाही की संपत्ती नाही. असा असतो सामाजिक कार्यकर्ता.)