शेतक-यांच्या आत्महत्या आणि आरोग्य खाते

शेतकरी आत्महत्येच्या गहन आणि नाजूक विषयामुळे मी सतत चिंताक्रांत असतो. शेती क्षेत्रात लेखन करतांना रोजच्या उलथापालथीपैंकी अनेक बाबी या समस्येशी निगडीत असतात म्हणून ही चिंता वाढते.

शेतक-यांच्या आत्महत्या थांबवण्यासाठी राज्याचे आरोग्य खाते आता पुढे आले आहे. सर्व उपाय थकल्यानं शेतक-यांचं समुपदेश करून आत्महत्या थांबवता येतील, असं आरोग्य खात्याला वाटते आहे. मुळात, महाराष्ट्रातील 20 हजाराहून अधिक कर्मचा-यांचा ताफा असलेल्या कृषी खात्याला 24 तास 365 दिवस शेतक-यांमध्ये राहून शेतकरी आत्महत्येमागचं कारण कळलं नाही. (किंवा कृषी खात्याला कळले असल्यास आत्महत्या थांबवता आलेल्या नाहीत.) तर आरोग्य खात्याला ही समस्या काय कळणार, हा प्रश्न आहे.

शेतकरी आत्महत्या हा विषय फक्त आमचा एकटयाचा नाही, अशी भूमिका कृषी खात्याने घेतली असल्यास राज्यकर्त्यांनी ती आतून स्विकारली असावी, असे दिसते. मात्र, पुढे ठोस उपाय करण्यास राज्यकर्ते अपयशी झालेले आहेत. तसेच, काही उपाय करून देखील आत्महत्या सत्र खंडीत झालेले नाही.

अशा स्थितीत राज्याचे आरोग्य खाते आता शेतक-यांनी आत्महत्या करू नये म्हणून शेतक-यांचं कौन्सिलिंग करणार आहे. शेतक-यांच्या आत्महत्या म्हणजे कोणाच्या तरी चुका आणि दोषांचं प्रायश्चित्त आहे. या चुका आणि दोष कोणाचे हे शोधून त्याची कायमची दुरूस्ती करायला हवी. उलट शेतक-यांचं कौन्सिलिंग करणं म्हणजे कुणाचे तरी दोष झाकण्याचा प्रयत्न आहे.

दोष झाकण्याचे हे खटाटोप खरे तर दोषींना हवेच आहे. कारण, टायटॅनिकच्या चालकांना हिमनग नव्हे तर आकाश निरीक्षणात सर्वांना गुंतवून ठेवायचे आहे. म्हणूनच हे प्रयत्न म्हणजे हजारो शेतक-यांना घेऊन निघालेली ही शेकडो टायटॅनिक जहाजे आहेत, असे माझे मत आहे. आकाश निरीक्षणासाठी भरपूर दुर्बिणी पुरवल्या जात आहेत.